سهشنبه، ۲ اردیبهشت ۱۴۰۴
امروزه با گسترش دستگاههای دیجیتال، شارژ سریع به یک نیاز اساسی تبدیل شده است. تکنولوژی USB Power Delivery (PD) یکی از استانداردهای مهم برای شارژ سریع است که به دستگاهها اجازه میدهد توان الکتریکی بیشتری را از طریق درگاه USB دریافت کنند. در این مقاله تخصصی (اما به زبان ساده) با تکنولوژی PD و اهمیت آن برای کاربران اپل آشنا میشویم. این مطلب شامل تعریف PD، نحوه عملکرد آن در فرآیند شارژ، مزایا و تفاوتهایش با شارژ معمولی، دلایل اهمیت برای کاربران اپل، دستگاههای اپلی سازگار، راهنمای انتخاب شارژر و کابل مناسب، سوالات رایج و نکات ایمنی استفاده بهینه است.
تکنولوژی Power Delivery یا به اختصار PD یک استاندارد شارژ سریع مبتنی بر پلتفرم USB است. این فناوری توسط سازمان USB-IF معرفی شده و هدف اصلی آن افزایش توان قابل انتقال از طریق کابل USB برای شارژ دستگاهها است. به بیان ساده، PD امکان انتقال توان بسیار بیشتری نسبت به شارژ USB معمولی فراهم میکند تا دستگاههای الکترونیکی (از گوشی و تبلت گرفته تا لپتاپ) سریعتر شارژ شوند. برخلاف برخی فناوریهای شارژ سریع قدیمیتر که انحصاری یک شرکت بودند، PD یک استاندارد همگانی است و تولیدکنندگان مختلف میتوانند از آن استفاده کنند. این ویژگی به استاندارد شدن فرآیند شارژ در بین دستگاهها و برندهای مختلف کمک کرده است.
PD مخفف عبارت Power Delivery به معنی «تحویل توان» است. همانطور که از نامش پیداست، این فناوری روی تحویل توان الکتریکی متمرکز است. USB-PD ابتدا در سال ۲۰۱۲ همراه با درگاه جدید USB-C معرفی شد. نسخههای اولیه PD تا سقف ۱۰۰ وات توان را پشتیبانی میکردند. برای درک بزرگی این رقم باید بدانیم شارژرهای USB سنتی معمولاً ۵ وات (۵ ولت، ۱ آمپر) خروجی داشتند. بنابراین PD امکان افزایش چشمگیر سرعت شارژ را نسبت به استانداردهای قدیمی فراهم کرد. به لطف بهروزرسانیهای بعدی (PD 3.1)، این استاندارد اکنون حتی تا توان ۲۴۰ وات را نیز پشتیبانی میکند. البته توانهای بالا برای دستگاههای بزرگتر (مثل لپتاپهای حرفهای) کاربرد دارد و گوشیهای هوشمند توان به مراتب کمتری درخواست میکنند.
یکی دیگر از مفاهیم کلیدی در PD ارتباط دوطرفه بین دستگاه و شارژر است. برخلاف شارژرهای قدیمی که فقط بهصورت ثابت برق میفرستادند، در فناوری PD دستگاه و شارژر با یکدیگر گفتگو میکنند تا بهترین میزان ولتاژ و جریان را تعیین کنند. این ارتباط دوطرفه حتی امکان میدهد که در صورت لزوم جهت جریان معکوس شود؛ یعنی نه تنها شارژر میتواند دستگاه را شارژ کند، بلکه دستگاه هم در صورت پشتیبانی میتواند برق را به دستگاه دیگری بدهد. (برای مثال در برخی گوشیها، یک گوشی میتواند نقش پاوربانک را ایفا کرده و گوشی یا گجت دیگری را شارژ کند). به طور خلاصه، PD یک فناوری قدرتمند و منعطف است که با مذاکرهی هوشمندانه بین شارژر و دستگاه، انتقال توان را بهینه و ایمن میکند.
فناوری PD بر پایهی یک پروتکل هوشمند عمل میکند. زمانی که دستگاه (مثلاً یک آیفون یا مکبوک) را با کابل مناسب به یک شارژر PD وصل میکنید، ابتدا میان آن دو دستدهی (Handshake) صورت میگیرد. در این مرحله، دستگاه به شارژر اعلام میکند که چه مقدار توان (ولتاژ/جریان) نیاز دارد و شارژر نیز ولتاژ مناسب را تنظیم میکند. برخلاف شارژرهای سنتی USB که ولتاژ ثابت ۵ ولت داشتند، در PD ولتاژ میتواند سطوح مختلفی داشته باشد (۵V، ۹V، ۱۵V، ۲۰V و … بسته به شارژر). برای مثال، وقتی یک آیفون جدید را به شارژر PD وصل میکنید، شارژر ممکن است پس از مذاکره ولتاژ را به حدود ۹ ولت افزایش دهد تا توان بیشتری (مثلاً ۱۸ یا ۲۰ وات) تأمین شود و شارژ سریعتر انجام گیرد.
این فرآیند کاملاً خودکار و کنترلشده است. یعنی دستگاه هر لحظه وضعیت باتری و حرارت را پایش میکند و اگر باتری تا حدی شارژ شد یا دما بالا رفت، به شارژر فرمان میدهد که توان را کاهش دهد. به همین دلیل است که معمولاً شارژ سریع در ابتدا سرعت زیادی دارد (مثلاً در نیم ساعت اول بخش عمدهای از باتری پر میشود) ولی هرچه باتری پرتر میشود سرعت کاهش مییابد. در واقع پس از حدود ۵۰ تا ۸۰ درصد شدن شارژ، دستگاه جریان کمتری درخواست میکند تا از گرمشدن بیشازحد یا شارژ بیشازحد جلوگیری کند. در مراحل پایانی نیز شارژ به صورت قطرهچکانی انجام میشود تا باتری به شکل ایمن به ۱۰۰٪ برسد.
بنابراین نحوه عملکرد PD را میتوان در سه گام خلاصه کرد: ۱) مذاکره اولیه بین دستگاه و شارژر بر سر ولتاژ/جریان مناسب، ۲) شارژ سریع اولیه با ولتاژ بالاتر تا زمانی که باتری به حدود نصف ظرفیت برسد، ۳) کاهش تدریجی سرعت شارژ با نزدیک شدن به پر شدن باتری جهت محافظت از سلامتی آن. نتیجهی این فرآیند هوشمند، شارژ امن و بهینه است؛ یعنی در عین رسیدن به سرعت بالا، دستگاه داغ نمیشود و باتری عمر بیشتری خواهد کرد. خود استاندارد PD نیز مکانیزمهای حفاظتی دارد تا از overcharge (شارژبیشازحد) و overheat (گرم شدن بیش از حد) جلوگیری کند. به عنوان مثال اگر دمای دستگاه خیلی بالا یا پایین باشد، ممکن است شارژ سریع موقتاً متوقف یا کند شود تا به دستگاه آسیبی نرسد.
مطلب تصادفی : خرید انواع آداپتور مورد تایید اپل در اپل پارسی
فناوری PD چندین مزیت کلیدی نسبت به روشهای شارژ معمولی (سنتی) دارد که باعث شده به یک استاندارد محبوب تبدیل شود:
• توان و سرعت بسیار بالاتر: در شارژ معمولی USB 2.0 حداکثر توان حدود ۲٫۵ وات بود و حتی با استانداردهای بهبودیافتهتر (مانند USB BC) نیز معمولاً بیشتر از ۱۰ تا ۱۲ وات نمیشد. این در حالی است که USB-PD توان را تا دهها وات افزایش میدهد (مثلاً ۱۸ وات برای گوشیها و حتی ۶۰-۱۰۰ وات برای لپتاپها). هر چه توان (وات) بیشتر باشد، انرژی بیشتری در واحد زمان به باتری میرسد و شارژ سریعتر کامل میشود. به عنوان نمونه، یک شارژر ۱۸ واتی PD میتواند یک آیفون را در حدود ۳۰ دقیقه تا ۵۰ درصد شارژ کند، در حالیکه شارژر ۵ واتی قدیمی در همین زمان شاید ۱۵-۲۰ درصد شارژ کند. بنابراین PD با فراهم کردن ولتاژ/جریان بالاتر، زمان شارژ را بهطور چشمگیری کاهش میدهد.
• استاندارد بودن و سازگاری گسترده: یکی از بزرگترین مشکلات فناوریهای قدیمی شارژ سریع، انحصاری بودن آنها بود. مثلاً Quick Charge شرکت کوالکام یا فناوریهای شارژ اختصاصی برندهای مختلف (VOOC اوپو، Dart ویوو، Adaptive Fast Charge سامسونگ و …) هر کدام مخصوص دستگاههای همان سازنده بودند و شارژرهایشان معمولاً روی دستگاه سایر برندها به سرعت کامل کار نمیکردند. در مقابل، PD یک استاندارد مشترک است و توسط شرکتهای متعددی (از جمله اپل، گوگل، مایکروسافت و …) به رسمیت شناخته شده است. این یعنی یک شارژر دیواری سازگار با PD میتواند اغلب گوشیها، تبلتها و لپتاپهای جدید را با سرعت بالا شارژ کند. برای کاربران، نتیجه این است که دیگر نیازی به شارژرهای متعدد برای دستگاههای مختلف ندارند. شما میتوانید از یک شارژر PD مناسب برای شارژ سریع آیفون، گوشی اندرویدی و حتی لپتاپ خود استفاده کنید. این سازگاری گسترده همچنین به کاهش زبالههای الکترونیکی کمک میکند، چون با تغییر گوشی یا تبلت، احتمالاً نیازی به دور انداختن شارژر قبلی نخواهید داشت.
• مذاکرهی هوشمند و ایمنی بیشتر: در شارژ معمولی، شارژر صرفاً یک ولتاژ ثابت (مثلاً ۵ ولت) ارائه میدهد و این دستگاه است که جریان را تنظیم میکند. اما در PD، همانطور که گفته شد، ولتاژ بهینه طی مذاکره تعیین میشود و در صورت نیاز تغییر میکند. این انعطافپذیری دو مزیت دارد: اول اینکه راندمان شارژ بالاتر میرود (چون دستگاه دقیقاً مطابق نیازش توان میگیرد) و دوم اینکه از آسیب رسیدن به باتری جلوگیری میشود. برای مثال، اگر باتری تقریباً پر شده باشد، دستگاه میتواند از شارژر بخواهد ولتاژ را مجدداً به ۵ ولت کاهش دهد تا شارژ به آرامی تکمیل شود. همچنین در صورت بروز هرگونه ناهنجاری (مثل اتصال کوتاه یا حرارت زیاد) پروتکل PD میتواند جریان را قطع یا محدود کند. این هوشمندی در شارژرهای عادی USB وجود نداشت. نتیجه آنکه PD نه تنها سریعتر، بلکه ایمنتر و بهینهتر است و به حفظ سلامت باتری دستگاه کمک میکند.
• امکان شارژ دستگاههای بزرگتر: با PD میتوان دستگاههایی را شارژ کرد که قبلاً با USB قابل شارژ نبودند. برای نمونه، مانیتورها، لپتاپهای قدرتمند یا حتی برخی لوازم جانبی خاص اکنون از طریق USB-C PD تغذیه میشوند. این یک تغییر بزرگ نسبت به گذشته است که USB فقط برای وسایل کوچک مناسب بود. اکنون یک کابل USB-C با پشتیبانی PD میتواند همزمان داده را انتقال دهد و برق تا دهها وات را نیز تأمین کند. این مزیت به ویژه برای لپتاپهای مدرن اهمیت دارد که بسیاری از آنها فقط پورت USB-C دارند و از طریق همان پورت شارژ میشوند. استاندارد PD این سناریو را ممکن کرده است.
به طور خلاصه، تفاوت شارژ PD با شارژ معمولی مانند تفاوت یک بزرگراه چندبانده با یک خیابان باریک است. PD پهنای باند بیشتری برای عبور جریان فراهم میکند، ترافیک (برق) را هوشمندانه کنترل میکند و برای انواع وسیلهها طراحی شده است. برای همین امروزه PD یکی از محبوبترین استانداردهای شارژ سریع در صنعت شده و اکثر دستگاههای جدید از آن پشتیبانی میکنند.
اپل به عنوان یکی از شرکتهای پیشرو، در سالهای اخیر استاندارد PD را در محصولات خود به کار گرفته و این برای کاربران اکوسیستم اپل بسیار مهم است. در ادامه، دلایل اهمیت PD برای کاربران دستگاههای اپل را بررسی میکنیم:
• تنها راهکار شارژ سریع رسمی برای آیفون: گوشیهای آیفون سالها با شارژرهای ۵ واتی شارژ میشدند که سرعت نسبتاً پایینی داشت. اپل از مدل آیفون ۸ (سال ۲۰۱۷) به بعد، پشتیبانی از USB Power Delivery را به آیفون اضافه کرد. این بدان معناست که آیفون ۸ و مدلهای جدیدتر اگر به یک شارژر USB-C مبتنی بر PD وصل شوند، میتوانند بسیار سریعتر شارژ شوند (تا ۵۰٪ در حدود ۳۰ دقیقه). اپل برخلاف بسیاری از شرکتهای اندرویدی از فناوری Quick Charge کوالکام استفاده نکرد و مستقیماً به سمت PD رفت. بنابراین عملاً تنها استاندارد شارژ سریعی که آیفون پشتیبانی میکند PD است. اگر کاربر آیفون هستید و میخواهید از شارژ سریع بهرهمند شوید، باید از آداپتورهای USB-C که PD را پشتیبانی میکنند استفاده کنید. اپل خود در اسناد پشتیبانی توصیه کرده که برای شارژ سریع آیفونهای جدید از آداپتورهای ۱۸ وات یا بالاتر با پشتیبانی USB-PD استفاده شود.
• استفاده در آیپد و مکبوک: اپل اولین بار PD را در آیپد پرو ۱۲.۹ اینچی ۲۰۱۵ به کار گرفت و سپس در آیفون ۲۰۱۷ (مدل ۸ به بعد) گسترش داد. تمامی آیپدهای جدید اپل که پورت USB-C دارند (مانند آیپد پروهای ۲۰۱۸ به بعد، آیپد Air نسل ۴ به بعد و آیپد مینی نسل ۶) از PD برای شارژ سریع پشتیبانی میکنند. حتی برخی آیپدهای دارای پورت لایتنینگ در سالهای آخر نیز قابلیت شارژ سریع با PD داشتند (مانند آیپد مینی ۵ و آیپد Air 3 هنگامی که با کابل تبدیل USB-C به Lightning و شارژر مناسب استفاده شوند). در مورد لپتاپهای اپل، تمام مکبوکهایی که درگاه USB-C یا Thunderbolt 3/4 دارند از PD برای شارژ استفاده میکنند. برای مثال مکبوک ۱۲ اینچی (۲۰۱۵) با یک شارژر ۲۹ واتی USB-C PD عرضه شد که آغازگر این روند بود. امروز مکبوک ایرها و مکبوک پروهای جدید همگی از طریق USB-C (یا کابل مگسیف متصل به آداپتور USB-C PD) شارژ میشوند. یکپارچگی در استاندارد شارژ به این معناست که کاربران اپل میتوانند با یک شارژر مناسب، کل خانواده دستگاههای خود (آیفون، آیپد و مکبوک) را شارژ کنند. این راحتی و سازگاری برای کاربران اپل مزیت بزرگی است، چرا که دیگر نیازی به حمل چندین شارژر مجزا برای هر دستگاه نیست.
• عدم نیاز به شارژرهای اختصاصی و گرانقیمت: اپل مدتی است که آداپتور شارژ را از جعبه آیفون حذف کرده و تنها یک کابل USB-C (یا USB-C به لایتنینگ) ارائه میدهد. فلسفه اپل این است که بسیاری از کاربران از قبل یک شارژر مناسب دارند یا میتوانند از شارژر دستگاههای دیگر استفاده کنند و نیازی به شارژر اضافی نیست (این تصمیم در راستای اهداف محیطزیستی نیز بوده است). استاندارد شدن PD به این تصمیم اپل کمک کرده است. چون مثلاً اگر شما یک مکبوک یا آیپد جدید دارید، همان آداپتور میتواند آیفون شما را هم با سرعت بالا شارژ کند. حتی اگر فقط آیفون دارید، به راحتی میتوانید یک شارژر PD از برندهای معتبر شخص ثالث (مثل انکر، belkin و …) خریداری کنید و مطمئن باشید که با آیفون شما سازگار است. اپل رسماً تأیید کرده که استفاده از آداپتورهای USB-C آیپد و مک برای آیفون کاملاً بلامانع است و همچنین آداپتورهای third-party که مطابق استانداردهای ایمنی باشند نیز قابل استفاده هستند. این برای کاربران اپل آزادی عمل بیشتری فراهم میکند تا گزینههای مقرونبهصرفهتر یا پرقدرتتری نسبت به شارژرهای خود اپل انتخاب کنند، بدون نگرانی از ناسازگاری.
• بهبود تجربه کاربری و ویژگیهای جدید: با مهاجرت اپل به USB-C و PD، برخی قابلیتهای کاربردی نیز برای کاربران فراهم شده است. برای مثال آیفون ۱۵ که به درگاه USB-C مجهز است، میتواند مستقیماً با استفاده از PD دستگاههای کوچک دیگر را شارژ کند (شارژ معکوس) – مانند شارژ کردن ایرپاد یا اپل واچ با اتصال به آیفون. همچنین بسیاری از کاربران حرفهای اپل از نمایشگرهایی مثل Studio Display یا Pro Display XDR استفاده میکنند که از طریق کابل Thunderbolt/USB-C نه تنها تصویر را منتقل میکنند بلکه لپتاپ مکبوک را نیز شارژ میکنند. این امکانات همگی بر پایه Power Delivery ممکن شده است. به طور کلی اپل با پذیرفتن PD، اکوسیستم یکپارچهتری ایجاد کرده که در آن یک شارژر واحد میتواند نقشهای متعددی داشته باشد (از شارژ سریع آیفون گرفته تا تأمین برق مکبوک و لوازم جانبی).
از این رو، تکنولوژی PD برای کاربران اپل از دو جهت اهمیت دارد: هم سرعت شارژ دستگاهها را بالا میبرد (خصوصاً در آیفون که قبلاً کند شارژ میشد) و هم تجربه کاربری را سادهتر و انعطافپذیرتر میکند. به بیان دیگر، اگر دستگاههای اپل مختلفی دارید، PD پلی است که همه را به یک راهحل شارژ مشترک وصل میکند.
در حال حاضر بسیاری از محصولات اپل از فناوری USB Power Delivery پشتیبانی میکنند. در این بخش، به طور مختصر مهمترین دستگاههای اپلی سازگار با PD را معرفی میکنیم:
• گوشیهای آیفون (iPhone): تمامی مدلهای آیفون از iPhone 8 به بعد قابلیت شارژ سریع با PD را دارند. این شامل سری آیفون ۸/۸ پلاس، آیفون X، XS، ۱۱، ۱۲، ۱۳، ۱۴ و مدلهای جدید آیفون ۱۵ و ۱۶ میشود. آیفون SE نسل ۲ (2020) و نسل ۳ (2022) نیز که بر پایه سختافزار آیفون ۱۱ و ۱۳ هستند، از PD پشتیبانی میکنند. توجه داشته باشید آیفونهای ۸ تا ۱۴ دارای درگاه Lightning هستند و برای بهرهگیری از PD نیاز به کابل USB-C به Lightning دارند؛ آیفون ۱۵ به بعد که درگاه USB-C دارند مستقیماً با کابل USB-C شارژ میشوند. به کمک PD، این آیفونها میتوانند با توان حداکثر حدود ۲۰ وات شارژ شوند که بهمراتب سریعتر از شارژرهای قدیمی ۵ واتی است.
• تبلتهای آیپد (iPad): اپل از سال ۲۰۱۷ به بعد در چندین مدل آیپد قابلیت شارژ سریع را فعال کرد. تمامی آیپدهایی که پورت USB-C دارند (مانند iPad Pro 11 و 12.9 اینچی ۲۰۱۸ و بعد، iPad Air 4 و 5، iPad Mini 6، iPad نسل 10) به طور کامل از USB-PD برای شارژ پشتیبانی میکنند. برخی آیپدهای دارای پورت Lightning در نسلهای آخر هم با کابل مناسب از PD بهره میبرند؛ از جمله iPad Pro 12.9 (نسل 2، مدل 2017) زمانی که با کابل USB-C به لایتنینگ و شارژر ۳۰ واتی استفاده شود، سریعتر شارژ میشد. همچنین iPad Air 3 (2019) و iPad Mini 5 (2019) طبق مشخصات اپل میتوانند با آداپتورهای ۱۸ یا ۲۰ واتی PD سریعتر شارژ شوند (رغم داشتن درگاه Lightning). با این حال آیپدهای ارزانتر مثل آیپد نسل 7/8/9 (۲۰۱۹-۲۰۲1) به ۱۲ وات محدود بودند. در مجموع، اگر آیپد شما جزو مدلهای چند سال اخیر است (مخصوصاً سری Pro و Air جدید)، احتمالاً از PD پشتیبانی میکند و میتوانید با یک شارژر قویتر، زمان شارژ آن را کاهش دهید.
• لپتاپهای مکبوک (MacBook): اپل از سال ۲۰۱۵ استاندارد USB-C و PD را در مکبوکها وارد کرد. مکبوک 12 اینچ Retina (2015-2017) اولین لپتاپ اپل بود که تنها یک درگاه USB-C برای شارژ و دیتا داشت و با PD شارژ میشد. سپس مکبوک پرو ۲۰۱۶ و مکبوک ایر ۲۰۱۸ و تمامی مدلهای بعد از آنها، مجهز به درگاههای USB-C/Thunderbolt 3 شدند و شارژ همه آنها از طریق PD صورت میگیرد. حتی مکبوک پروهای جدید ۱۴ و ۱۶ اینچی که مجدداً پورت اختصاصی مگسیف 3 را اضافه کردهاند، شارژر همراهشان یک آداپتور USB-C PD (مثلاً ۱۴۰ واتی) است و کابل مگسیف ۳ درواقع یک کابل USB-C به مگسیف میباشد. یعنی از دید فناوری، باز هم پروتکل PD در پشت صحنه فعال است. تمامی مکبوکهای مدرن اپل (شامل مکبوک، مکبوک ایر و مکبوک پروهای دارای درگاه USB-C یا مگسیف ۳) از PD پشتیبانی میکنند. توان شارژ مورد نیاز بسته به مدل متفاوت است (مثلاً مکبوک ایر حدود ۳۰ تا ۷0 وات، مکبوک پرو ۱۳ حدود ۶۱ وات، مکبوک پرو ۱۵ حدود ۸۷ وات و مکبوک پرو ۱۶ تا ۱۴۰ وات). اما نکته اینجاست که شما میتوانید لپتاپ خود را نیز با شارژرهای PD (حتی غیر اپل) شارژ کنید – مثلاً یک شارژر ۶۵ واتی انکر میتواند مکبوک ایر را کاملاً پوشش دهد یا یک مانیتور USB-C میتواند مکبوک پرو شما را هنگام استفاده شارژ نگه دارد.
• سایر دستگاهها: برخی دیگر از گجتهای اپلی به طور غیرمستقیم از PD بهره میبرند. برای مثال، اپل واچ سری ۷ و جدیدتر در صورت استفاده از کابل شارژ سریع USB-C و آداپتور PD بالای ۱۸ وات، سریعتر شارژ میشوند (اپل اعلام کرده حدود ۳۰٪ سریعتر از قبل). همچنین قلم اپل (Apple Pencil) نسل ۲ که به آیپدهای USB-C متصل میشود، عملاً از توان PD آیپد برای شارژ بهره میگیرد. ایرپادز پرو و کیسهای شارژ بیسیم ایرپاد نیز اگر با کابل به شارژر USB-C متصل شوند، با سرعت بهینه (۵V/1A یا بالاتر در صورت پشتیبانی) شارژ میشوند که میتواند تحت استاندارد PD تنظیم شود. هرچند مصرف این دستگاهها پایین است و شاید عملاً نیازی به PD نداشته باشند، اما وجود PD در شارژر موجب میشود ولتاژ دقیق و پایداری برایشان تامین شود.
به طور کلی، هر دستگاه اپلی که در مشخصاتش به “Fast Charge” یا “USB-C شارژ” اشاره شده باشد، به احتمال زیاد از PD پشتیبانی میکند. برای اطمینان، میتوانید به اسناد پشتیبانی اپل مراجعه کنید یا درگاه دستگاه را بررسی کنید: درگاه USB-C نشانهای تقریبی از پشتیبانی PD است و درگاه Lightning نیز اگر دستگاه تولید ۲۰۱۷ به بعد باشد معمولاً PD را با کابل مناسب قبول میکند.
برای بهرهگیری از مزایای PD، شارژر (آداپتور برق) و کابل هر دو باید مناسب این فناوری باشند. در این بخش راهنماییهایی برای انتخاب شارژر و کابل ارائه میدهیم:
• توان (وات) شارژر را متناسب با دستگاه انتخاب کنید: هر دستگاه اپل یک حداکثر توان شارژ پشتیبانیشده دارد. به عنوان مثال، آیفونهای جدید حداکثر حدود ۲۰ وات را میپذیرند، بیشتر آیپدهای بزرگ تا ۳۰ وات یا بیشتر را میگیرند، و مکبوکها بسته به مدل از ۳۰ وات تا ۱۴۰ وات متغیر هستند. برای آیفون و ایرپاد معمولاً یک شارژر ۲۰ واتی USB-C کاملاً کافی است (اپل نیز حداقل ۲۰W را توصیه میکند). برای آیپدهای پرو و ایر میتوانید از شارژر ۳۰ وات یا ۶۰ وات استفاده کنید (بسته به نیاز؛ مثلاً آیپد پرو ۱۲٫۹ اینچ با ۳۰W سریعتر شارژ میشود اما بیش از ~۳۵ وات نمیکشد). برای مکبوک ایر شارژر ۳۰W اصلی کافیست، اما مدلهای جدیدتر میتوانند با ۶۷W هم کار کنند (که شارژ سریعتر تا ۵۰٪ در ۳۰ دقیقه را ممکن میسازد). برای مکبوک پرو ۱۴/۱۶ اینچ بهتر است از شارژرهای ۶۷W، ۹۶W یا ۱۴۰W خود اپل (یا معادل PD آنها) استفاده شود تا حداکثر سرعت را بگیرید. توجه کنید که شارژر قویتر الزاماً به معنای شارژ سریعتر نیست؛ دستگاه تنها تا حد توان پشتیبانیشده خود برق میکشد. مثلاً آیفون با شارژر ۲۰ وات یا ۶۰ وات تفاوتی در سرعت نهایی ندارد، زیرا خود آیفون حدود ۲۰ وات را سقف قرار داده است. پس اگر فقط آیفون دارید، خرید شارژر بالاتر از ۲۰-۳۰ وات مزیت خاصی ندارد (جز اینکه شاید در آینده برای دستگاههای دیگر استفاده شود). اما اگر چندین دستگاه دارید، میتوانید یک شارژر قویتر تهیه کنید تا همه را پوشش دهد. برای نمونه، یک شارژر ۶۵ واتی دو پورت میتواند همزمان یک آیفون (۲۰W) و یک آیپد (۳۰W) را با سرعت بالا شارژ کند، یا یک مکبوک ایر (۳۰W) و یک آیفون را شارژ کند. خوشبختانه PD این توان را بسته به دستگاه تقسیم میکند. فقط دقت کنید که شارژرهای چندپورت وقتی چند دستگاه وصل هستند، توان میان آنها تقسیم میشود و ممکن است سرعت کمی کمتر شود.
• نوع و کیفیت کابل: کابل بخش مهمی از معادله PD است. برای آیفونهای دارای پورت Lightning (مدلهای قبل از آیفون ۱۵)، حتماً باید از کابل USB-C به Lightning استفاده کنید تا شارژ سریع PD فعال شود. کابلهای USB-A به Lightning قدیمی توانایی انتقال ولتاژ بالاتر (9V) را ندارند و آیفون در صورت استفاده از آنها در حالت عادی ۵V/2.4A (حدود ۱۲ وات) شارژ میشود. خوشبختانه اپل از آیفون ۱۲ به بعد یک کابل USB-C to Lightning در جعبه قرار داده که سازگار با PD و شارژ سریع است. اگر دستگاه شما آیفون ۸ تا ۱۱ است و چنین کابلی همراه نداشته، توصیه میشود یک کابل اصل اپل یا گواهیشدهی MFi تهیه کنید. کابلهای متفرقه غیراصل ممکن است حتی اگر ظاهر USB-C به Lightning داشته باشند، استاندارد PD را پشتیبانی نکنند یا با پیغام خطا در آیفون همراه شوند. بنابراین حتماً به عبارت “Made for iPhone (MFi) Certified” روی کابل توجه کنید تا از کیفیت تراشهی داخل کابل مطمئن باشید. برای دستگاههای USB-C (مثل آیفون ۱۵ و ۱۶، آیپدهای جدید و مکبوکها)، از کابل USB-C به USB-C استفاده میشود. اکثر کابلهای USB-C استاندارد از لحاظ شارژ تا حداقل ۶۰ وات را پشتیبانی میکنند که برای گوشی و تبلت کافیست. با این حال برای دستگاههای پرقدرتتر (مثلاً مکبوک پرو ۱۶ اینچ که ۹۶W یا ۱۴۰W نیاز دارد) باید کابلی استفاده کنید که از جریان ۵ آمپر (معمولاً با تراشه E-marker) پشتیبانی کند. کابلهای USB-C معمولی (بدون E-marker) تا ۳ آمپر (تقریباً ۶۰ وات در ۲۰ ولت) توان دارند. خوشبختانه کابلهایی که همراه لپتاپهای اپل میآیند معمولاً مناسب هستند (مثلاً اپل با مکبوک پرو ۱۴۰W یک کابل مخصوص ۲۴۰ واتی میدهد). اگر نیاز به خرید کابل USB-C جداگانه دارید، برندهای معتبر (Anker, Belkin, Ugreen و …) یا خود کابلهای اپل گزینههای مطمئنی هستند. همچنین در نظر داشته باشید طول کابل میتواند بر توان قابل انتقال اثر بگذارد؛ کابلهای خیلی بلند ممکن است مقاومت بیشتری داشته باشند. اما برای طولهای متعارف (۱ تا ۲ متر) اغلب مشکلی نیست.
• شارژرهای دیواری چندپورت یا شارژرهای بیسیم: امروزه شارژرهای GaN چندپورت رایج شدهاند که یکی از پورتهایشان USB-C PD است. اگر قصد دارید یک شارژر همهکاره برای دستگاههای اپل خود بخرید، مطمئن شوید حداقل یک پورت USB-C PD با توان کافی دارد (مثلاً ۶۵W به بالا اگر مکبوک دارید، یا ۲۰-۳۰W اگر فقط گوشی/تبلت دارید). همچنین برخی شارژرهای بیسیم (مثل پایههای شارژ Qi یا MagSafe) نیز خود از PD تغذیه میشوند. به این معنا که شما ابتدا باید آنها را به یک آداپتور PD وصل کنید تا بتوانند گوشی را به صورت بیسیم شارژ سریع کنند. مثلاً شارژر بیسیم MagSafe اپل برای رسیدن به حداکثر سرعت ۱۵ وات نیاز به آداپتور ۲۰ واتی PD دارد. یا شارژرهای بیسیم سهتایی (آیفون، اپلواچ، ایرپاد) معمولاً یک ورودی USB-C PD دارند (مثلاً ۳۰W) و سپس خروجیها را بین دستگاهها تقسیم میکنند. پس در انتخاب چنین لوازمی هم دقت کنید که آداپتور PD مناسب همراهشان باشد یا جداگانه تهیه کنید.
جمعبندی این بخش: برای استفاده از PD، یک آداپتور USB-C تهیه کنید که توان آن کمتر از نیاز دستگاهتان نباشد (کم بودن توان = شارژ کندتر)، و یک کابل مناسب که هم از نظر کانکتور و هم از نظر استاندارد با دستگاه سازگار باشد. خوشبختانه اپل دستگاههای جدید را طوری طراحی کرده که اغلب هم آداپتورهای اپل و هم آداپتورهای استاندارد USB-PD برندهای دیگر با آنها کار میکند. بنابراین اگر از برندهای معتبر خرید کنید، نیازی نیست حتماً لوازم جانبی ساخت اپل باشد. فقط موارد ایمنی و استاندارد بودن را رعایت کنید که در ادامه بیشتر توضیح میدهیم.
مطلب تصادفی : خرید انواع کابل مورد تایید اپل در اپل پارسی
در این قسمت به چند پرسش متداول که برای کاربران اپل در مورد شارژ سریع (Fast Charge) و فناوری PD پیش میآید پاسخ میدهیم:
این یکی از دغدغههای رایج است. خوشبختانه سیستم مدیریت شارژ در دستگاههای اپل بسیار هوشمند است و به گونهای طراحی شده که حداقل استهلاک را برای باتری داشته باشد. همانطور که اشاره شد، وقتی باتری به حدود ۸۰٪ میرسد، سرعت شارژ عمداً کاهش مییابد تا از فشار اضافه بر سلولهای باتری جلوگیری شود. همچنین ویژگی «شارژ بهینهی باتری» (Optimized Battery Charging) در iOS وجود دارد که به طور پیشفرض فعال است و اگر شما معمولاً شبها دستگاه را به شارژ میزنید، آیفون پس از رسیدن به ۸۰٪ موقتاً شارژ را متوقف میکند و قبل از زمان بیدار شدن شما آن ۲۰٪ پایانی را شارژ میکند. این کار باعث میشود باتری مدت زیادی روی ۱۰۰٪ نماند و عمرش افزایش یابد. در مجموع، خود اپل اعلام کرده که باتری آیفون طوری طراحی شده که بعد از ۵۰۰ چرخه شارژ هنوز حداقل ۸۰٪ ظرفیت اولیه را داشته باشد (برای آیپد و مکبوک معمولاً ۱۰۰۰ چرخه). استفاده از شارژ سریع PD در این چرخهها تفاوت محسوسی ایجاد نمیکند، به شرط آنکه حرارت کنترل شود. مهمترین عامل کاهش عمر باتری حرارت بالا و شارژ نگهداشتن طولانیمدت روی ۱۰۰٪ است که اپل با نرمافزار جلوی هر دو را میگیرد. بنابراین شارژ سریع PD به خودی خود آسیبی به باتری نمیزند. البته توصیه میشود اگر میخواهید عمر باتری بهینه باشد، در موارد غیرضروری از شارژ سریع استفاده نکنید (مثلاً اگر عجله ندارید، الزاماً هر بار از شارژر ۲۰ واتی استفاده نکنید و گاهی اجازه دهید دستگاه با شارژر معمولی ۵ یا ۱۰ وات هم شارژ شود). اما در کل نگران نباشید؛ شارژ سریع در دستگاههای اپل امن است و توسط خود اپل تست و تأیید شده است.
بله، قطعاً. دستگاههای اپل فقط به اندازه نیازشان از شارژر، توان دریافت میکنند و اتصال به یک شارژر قویتر آسیبی وارد نمیکند. اپل رسماً اعلام کرده که میتوانید از آداپترهای USB-C آیپد و مکبوک برای شارژ آیفون استفاده کنید. به عنوان مثال، اگر یک شارژر ۶۱ واتی مکبوک پرو را به آیفون وصل کنید، آیفون حداکثر همان ~۲۰ وات خود را برمیدارد و مابقی توان استفاده نمیشود. نتیجه این است که آیفون با حداکثر سرعت ممکن خودش شارژ میشود و سریعتر از شارژر کوچک ۵ واتی خواهد بود. این موضوع برای آیپدها نیز صادق است؛ مثلا وصل کردن آیپد به شارژر ۶۵ واتی لپتاپ مشکلی ندارد و آیپد شاید ۳۰ وات بکشد و سریعتر شارژ شود. نکته: تنها حالت نامطلوب زمانی است که توان شارژر از نیاز دستگاه کمتر باشد. در این حالت دستگاه یا کندتر شارژ میشود یا حتی ممکن است هنگام کار کردن همزمان با دستگاه، درصد باتری بالا نرود (مثلاً تلاش برای استفاده از شارژر ۵ واتی قدیمی برای مکبوک!). پس همیشه مطمئن شوید شارژر شما حداقل برابر حداقل توان پیشنهادی برای دستگاه باشد. ولی توان بیش از نیاز هیچ مشکلی ایجاد نمیکند چون کنترل توسط دستگاه انجام میشود.
بسیاری از گوشیهای اندرویدی هنگام اتصال به شارژر سریع، یک پیام مثل “Fast Charging…” روی صفحه نشان میدهند. اما آیفون چنین نمایشگری ندارد. آیفون صرفاً آیکون صاعقه عادی را کنار باتری نشان میدهد و تشخیص شارژ سریع بودن از روی سیستمعامل ممکن نیست. بهترین راه برای اطمینان این است که تجهیزات صحیح را بهکار گرفته باشید: یعنی آیفون ۸ به بعد + کابل USB-C مناسب + آداپتور PD حداقل ۱۸ یا ۲۰ وات. اگر اینها فراهم باشد، شارژ سریع انجام خواهد شد. میتوانید از روی مدت زمان نیز حدوداً متوجه شوید؛ مثلا اگر دیدید در ۳۰ دقیقه حدود ۵۰٪ شارژ شد، یعنی شارژ سریع فعال بوده است. در آیپد و مکبوک هم وضعیت مشابه است و نشانگری برای «شارژ سریع» وجود ندارد؛ فقط در macOS میتوانید ببینید نوشته “Battery is charging” یا “Power Source: Power Adapter” که چیز خاصی در مورد سرعت نمیگوید. در مکبوک پروهای جدید اگر از شارژر قوی استفاده کنید ممکن است عبارتی مثل “Using Fast Charge” برای لحظهای در تنظیمات باتری نشان داده شود، اما کلی نیست. خلاصه اینکه عدم نمایش خاص در آیفون به معنای شارژ عادی نیست؛ به ترکیب شارژر/کابل اعتماد کنید.
الزاماً خیر، ولی کیفیت و استاندارد را جدی بگیرید. اپل کابل و شارژرهای خود را طوری طراحی میکند که امن و پایدار باشند. اگر از محصولات غیراصل استفاده میکنید، حتماً مطمئن شوید که گواهی MFi (برای کابلهای Lightning و ...) و تاییدیههای ایمنی لازم (CE, UL, استاندارد ملی و …) را داشته باشند. کابلهای بیکیفیت ممکن است پس از مدتی از کار بیفتند یا حتی به دستگاه آسیب بزنند. همچنین برخی شارژرهای متفرقه که استاندارد نیستند میتوانند خطراتی مثل داغ شدن بیش از حد، شوک الکتریکی یا نوسان ولتاژ داشته باشند. توصیه کلی این است که از برندهای معتبر استفاده کنید؛ لازم نیست حتماً خود شارژر اپل باشد (مثلاً Anker, Belkin, Aukey, RavPower, Baseus و… شارژرهای خوبی برای دستگاههای اپل میسازند که قیمت مناسبتری هم دارند). فقط مطمئن شوید عبارت “Supports USB-PD” یا “PD 3.0/3.1” بر روی محصول ذکر شده باشد و توان خروجی آن متناسب نیازتان باشد. درباره کابل نیز اگر برای آیفون است حتماً MFi باشد (تا پیغام خطا یا اختلال نداشته باشید)، اگر USB-C است ترجیحاً USB-IF Certified باشد. این اطلاعات معمولاً در توضیحات محصول ذکر میشود. همچنین دقت کنید طول بیش از حد یا مبدلهای متفرقه (مثلاً تبدیل USB-A به USB-C) استفاده نکنید چون ممکن است جلوی شارژ سریع را بگیرند.
همانطور که در بخش مزایا گفتیم، PD یک استاندارد همگانی است در حالی که فناوریهای دیگر غالباً اختصاصی هستند. برای کاربران اپل به طور مشخص: دستگاههای اپل با فناوریهای Quick Charge (QC) کوالکام، VOOC اوپو، Warp Charge وانپلاس و… سازگار نیستند. یعنی اگر یک شارژر QC قدیمی (USB-A) دارید، آیفون شما بیشتر از ۱۰-۱۲ وات از آن دریافت نخواهد کرد، چون زبان ارتباطی آنها یکی نیست. اپل تصمیم گرفته به جای توسعه استاندارد اختصاصی خود، از USB-PD استفاده کند. این به نفع کاربر است چون دامنه سازگاری بیشتری دارد. اگر یک دوست اندرویدی دارید که گوشیاش با PD شارژ میشود (مثلاً گوشیهای جدید سامسونگ، گوگل پیکسل و … همه PD را پشتیبانی میکنند)، شما و او میتوانید از یک شارژر استفاده کنید. اما اگر دوستتان شارژر خاص VOOC داشته باشد، ممکن است فقط گوشی خودش را سریع شارژ کند و روی گوشیهای دیگر خروجی عادی ۵ ولت بدهد. PD تبدیل به زبان مشترک شارژ سریع بین اکثر برندها شده و اپل نیز بخشی از این اکوسیستم است. البته اپل در زمینه شارژ بیسیم راه خود را کمی متفاوت رفت (MagSafe اختصاصی برای آیفون با ۱۵ وات)، اما در شارژ با سیم کاملاً همسو با استاندارد جهانی حرکت کرده است. پس اگر در مشخصات یک پاوربانک یا شارژر همراه از PD نام برده شده، بدانید که دستگاههای اپل شما هم میتوانند از آن بهرهمند شوند.
در پایان، به چند نکته مهم ایمنی و کاربری توجه کنید تا بهترین تجربه را از شارژ سریع دستگاههای خود داشته باشید:
• از حرارت بالا جلوگیری کنید: حرارت دشمن باتری است. سعی کنید هنگام شارژ (خصوصاً شارژ سریع) دستگاه را در جای خنک و دارای تهویه قرار دهید. از قرار دادن گوشی زیر بالش، در معرض آفتاب مستقیم یا در نزدیکی منبع حرارت هنگام شارژ اجتناب کنید. اپل توصیه میکند دستگاه در دمای محیطی بین ۰ تا ۳۵ درجه سانتیگراد کار کند و بالاتر از آن میتواند به باتری آسیب بزند. شارژ کردن در دمای خیلی بالا ممکن است به طور نرمافزاری متوقف شود یا سرعتش کم شود تا از باتری محافظت شود. بنابراین اگر دیدید دستگاه (مثلاً آیفون) بیش از حد داغ شده، آن را از شارژر بکشید، اجازه دهید خنک شود و سپس مجدداً شارژ کنید. یا میتوانید قاب محافظ را در هنگام شارژ سریع بردارید تا گرما بهتر دفع شود. خوشبختانه PD و خود دستگاه مکانیزم محدودکننده دارند (همان طور که گفتیم شارژ را کند میکنند)، ولی شما هم شرایط خنک را فراهم کنید تا سریعترین شارژ ممکن انجام شود.
• از تجهیزات استاندارد و اصل استفاده کنید: هرچقدر هم که فناوری PD ایمن باشد، استفاده از شارژرها یا کابلهای تقلبی خطرناک است. حتماً از برندهای معتبر یا لوازم جانبی اصلی/گواهیشده اپل استفاده کنید. یک شارژر بیکیفیت ممکن است ولتاژ را درست تنظیم نکند و به مدار دستگاه صدمه بزند. یا در موارد بدتر، خطر آتشسوزی و برقگرفتگی داشته باشد. قیمت شارژر و کابل استاندارد شاید کمی بالاتر باشد اما در عوض مقاومت و دوام بیشتر خواهید داشت. همچنین هنگام استفاده، هر از گاهی کابل و شارژر را از نظر فیزیکی چک کنید (مثلاً پارگی، اتصالات شل، تغییر رنگ یا بوی سوختگی نباشد). اگر نشانه غیرعادی دیدید، احتیاط کرده و آن را تعویض کنید.
• حواستان به تقسیم توان در شارژ همزمان باشد: اگر از یک شارژر چندخروجی برای شارژ چند دستگاه استفاده میکنید، توجه داشته باشید که معمولاً توان کل شارژر بین دستگاهها تقسیم میشود. یعنی مثلاً یک شارژر ۳۰ واتی دو پورت اگر همزمان آیفون و آیپد را وصل کنید، ممکن است به هر کدام ۱۵ وات برساند نه بیشتر (بسته به طراحی شارژر). بنابراین برای دستگاههایی که میخواهید سریع شارژ شوند، ترجیحاً آنها را تنها به شارژر وصل کنید یا از شارژر با توان کافی بالا استفاده کنید که حتی در صورت چند دستگاهی افت نکند. اطلاعات توان هر پورت معمولاً در دفترچه راهنما یا روی بدنه شارژر نوشته میشود.
•شبهنگام و در بلندمدت: اگر عادت دارید گوشی خود را شب تا صبح به شارژ بگذارید، حتماً قابلیت Optimized Battery Charging را فعال نگه دارید (در تنظیمات باتری آیفون موجود است). این قابلیت جلوی شارژ ۱۰۰٪ شدن طولانیمدت را میگیرد و عمر باتری را بیشتر میکند. همچنین برخی کاربران ترجیح میدهند برای حفظ عمر باتری، حد شارژ را روی ۸۰٪ نگه دارند (ویژگی جدیدی در آیفون ۱۵ به نام Charge Limit وجود دارد که میتوانید مثلاً ۸۰٪ را انتخاب کنید). این موارد برای سلامت طولانیمدت باتری مفیدند، هرچند اگر هر سال گوشی خود را عوض میکنید شاید چندان محسوس نباشند. در هر صورت، اگر overnight شارژ میکنید نگران overcharge نباشید؛ دستگاه پس از پر شدن باتری، جریان را تقریباً صفر میکند و فقط هر از گاهی شارژ قطرهای میدهد تا ۱۰۰٪ بماند. پس اتصال طولانیمدت به شارژر امن است (فقط بحث حرارت مطرح است که گوشی در حال استندبای معمولاً خنک میماند).
• حمل و نقل و نگهداری: اگر از آداپتورهای قوی (مثلاً ۶۵W به بالا) استفاده میکنید، توجه داشته باشید که اینها هنگام کار ممکن است کمی گرم شوند که طبیعی است (بهخصوص مدلهای قدیمیتر سیلیکونی؛ مدلهای GaN بازده بهتری دارند و خنکترند). هنگام حمل شارژر، مراقب باشید به پورتهای آن ضربه نخورد. کابلها را هم از وسط نکشید؛ از قسمت کانکتور جدا کنید تا طول عمرشان بیشتر شود. سعی کنید کابلهای PD را گره نزنید یا له نکنید چون داخل آنها چندین رشته برای داده و توان هست که آسیب میبینند.
• بهروزرسانی نرمافزار: گاهی اوقات اپل با بهروزرسانی iOS یا firmware دستگاه، بهبودهایی در مدیریت شارژ اعمال میکند. همیشه دستگاه خود را به آخرین نسخه سیستمعامل ارتقا دهید تا از جدیدترین بهینهسازیها بهرهمند شوید. مثلا اپل ممکن است پروفایلهای PD جدیدی اضافه کند یا دقت تشخیص شارژرهای متفرقه را بهتر کند. این به شما کمک میکند بهترین تجربه را داشته باشید.
در مجموع، فناوری PD راهکاری عالی برای شارژ سریع و مطمئن دستگاهها است. با رعایت توصیههای فوق، میتوانید با خیال راحت از مزیت شارژ سریع در آیفون، آیپد یا مکبوک خود بهرهمند شوید و در وقت خود صرفهجویی کنید. اگر هنوز از شارژرهای قدیمی ۵ واتی یا ۱۲ واتی استفاده میکنید، شاید وقت آن باشد که به فکر ارتقاء به یک شارژر PD مناسب باشید تا تفاوت را احساس کنید. سرعت بالاتر، انعطاف بیشتر و استاندارد بودن، همگی از دلایلیاند که PD به انتخاب اول در دنیای امروز تبدیل شده است. 🚀