نکات کامل راجب طراحی جدید رابط کاربری اپل : Liquid Glass

مقدمه

Liquid Glass نام یک زبان طراحی جدید و جهانی است که اپل در کنفرانس WWDC 2025 معرفی کرد. این سبک طراحی در نسخه‌های آتی سیستم‌عامل‌های اپل ( iOS26 برای آیفون، iPadOS26، macOS Tahoe26 - که پیش‌تر Sequoia نام داشت – و حتی watchOS و tvOS ) استفاده خواهد شد. در این طراحی، متریالی نیمه‌ شفاف و شیشه‌ مانند مورد استفاده قرار می‌گیرد که به آن «Liquid Glass» می‌گویند. مطابق اطلاعیه‌ی رسمی اپل، این ماده‌ی شفاف اطراف خود را بازتاب می‌دهد و نور را می‌شکند (refraction) و با حرکت و محتوای پشت آن تطابق پیدا می‌کند

پیش‌زمینه و تاریخچه طراحی رابط کاربری اپل

اپل در طول زمان از سبک‌های متفاوتی برای رابط کاربری استفاده کرده است. در ابتدای دهه ۲۰۰۰، “آکوا” (Aqua) در سیستم‌عامل مک معرفی شد که شامل جلوه‌های شفاف و نوار منو با ظاهر شیشه‌ای بود. در سال ۲۰۰۷ با معرفی آیفون، اپل عمدتاً از طراحی اسکئومورفیک (Skeuomorphic) استفاده می‌کرد؛ یعنی اجزای گرافیکی تلاش داشتند شبیه به اجسام واقعی باشند (مثلاً پس‌زمینه‌های چرمی یا بافت‌دار). اما از iOS 7 در سال ۲۰۱۳، اپل به یک طراحی تخت (Flat) ساده و مینیمال گذار کرد که با رنگ‌های زنده و افکت‌های بلور ساده همراه بود. این سبک تخت تا حدود ده سال بعد ادامه داشت و ظاهر رابط کاربری اپل را با تغییرات جزئی حفظ کرد. Liquid Glass تا حدودی به طراحی‌ شفاف آکوا بازمی‌گردد، اما با واقع‌گرایی کمترِ اسکئومورفیک و پویایی بیشتر از طراحی تخت جاری تفاوت دارد. به عبارتی، Liquid Glass حالا ابزاری شیشه‌ای و پویا است که ترکیبی از شفافیتِ آکوا و مینیمالیسم تخت را ارائه می‌دهد.

ویژگی‌های کلیدی Liquid Glass

Liquid Glass چندین ویژگی جدید بصری و حرکتی دارد که رابط کاربری اپل را پویا کرده است:

• شفافیت و بازتاب نور: طراحی Liquid Glass از متریالی شفاف و نیمه‌شفاف بهره می‌برد که در آن می‌توانید بخش‌های پشت منوها و پنل‌ها را ببینید. این پنل‌ها نور محیط را بازتاب می‌دهند و رنگ‌شان با محتوا و پس‌زمینه تغییر می‌کند. به‌طور مثال در macOS Tahoe 26، کاربران می‌توانند حالت «شفاف» برای دسکتاپ انتخاب کنند که نوار منو کاملاً نامرئی می‌شود و آیکون‌ها از چند لایه Liquid Glass ساخته می‌شوند. این لایه‌های شیشه‌ای دارای برجستگی‌های نور بازتابی (Specular highlights) هستند تا جلوه‌ای شبیه قطعات کریستالی داشته باشند.

• لایه‌بندی چندمکانی: اپل طراحی آیکون‌ها، ویجت‌ها و منوها را بازطراحی کرده به‌طوری که از چند لایه شیشه‌ای تشکیل شده‌اند. در تصویر زیر یک صفحه دسکتاپ مک را با تم شفاف (Clear) می‌بینید که در آن آیکون‌ها و ویجت‌ها به صورت چندلایه و روشن دیده می‌شوند. این روش امکان شخصی‌سازی بیشتر (مانند تغییر ظاهر نورپردازی روشن/تاریک یا اعمال سایه‌های رنگی ملایم) را فراهم می‌سازد.

• انیمیشن‌ها و رفتار دینامیک: Liquid Glass یک متریال پویاست. به محض حرکت دادن صفحه یا اسکرول کردن، اجزای رابط واکنش نشان می‌دهند. برای مثال، در iOS هنگام اسکرول صفحه، نوار تب در پایین خودکار جمع می‌شود و در اسکرول معکوس بازمی‌گردد. آیتم‌های صفحه قفل (همچون ساعت) طوری جابجا می‌شوند که داخل صحنه عکس اصلی جای بگیرند. به‌طور کلی، انیمیشن‌های کلیدی مانند «حرکت آرام نور» (micro-glint) در پاسخ به اسکرول و تکان گوشی اجرا می‌شود و باعث می‌شود اجزای ثابت هم مانند اجسام بلورین واقعی به نظر برسند.

• نورپردازی واقعی و هایلایت‌ها: در Liquid Glass از جلوه‌های نوری جدیدی استفاده شده است. پردازنده‌ی گرافیکی (GPU) کوچک‌ترین ذرات نور را روی سطوح شیشه‌ای شبیه‌سازی می‌کند؛ این ذرات (Specular highlights) با تغییر زاویه دید یا اسکرول همراه می‌شوند. نتیجه این‌که نمای کلی رابط کاربری درخشان و زنده به نظر می‌رسد. همچنین هر پنل شفاف با نمونه‌برداری از رنگ‌های پشت‌زمینه مطابقت پیدا می‌کند تا متن و آیکون‌ها همیشه قابل خواندن بمانند.

• حرکت و تعاملات گرافیکی: علاوه بر موارد فوق، Liquid Glass شامل جلوه‌های حرکتی و فیزیکی نرم می‌شود. نوارهای ابزار موقع اسکرول باریک و گسترده می‌شوند، اعداد ساعت لبه‌ها را دنبال می‌کنند، و ویجت‌ها حتی جلوه‌ی موج (ripple) با نرخ ۱۲۰ فریم بر ثانیه اجرا می‌کنند. این حرکات ظریف در مجموع حس عمق و بصری بودن رابط را بهبود می‌دهند.

مطلب تصادفی : بررسی تخصصی رویداد WWDC25 اپل

تفاوت‌های Liquid Glass با طراحی‌های قبلی

Liquid Glass از نظر سبک کلی از طراحی تخت (Flat) و اسکئومورفیک تفاوت بارزی دارد:

• اسکئومورفیک: این سبک که در چند سال اول پس از معرفی آیفون رایج بود، جزئیات واقع‌گرایانه (مثل بافت چرمی یا چوبی) را تقلید می‌کرد. اپل از این سبک تا قبل از iOS 7 استفاده می‌کرد. Liquid Glass اما هدفش تقلید از اشیای دنیای واقعی نیست، بلکه شفافیت و بازتاب نور شیشه‌ای را شبیه‌سازی می‌کند.

• طراحی تخت (Flat): از iOS 7 به بعد، رابط کاربری اپل ساده، صیقلی و بدون بافت‌های واقع‌گرایانه شد. Liquid Glass برخلاف تخت کاملاً یکنواخت، لایه‌های شفاف و جلوه‌های نورپردازی دارد که عمق بیشتری ایجاد می‌کند. با این حال اپل تلاش کرده ظاهر کلی جدید ناگهانی نباشد: رنگ‌بندی شسته‌رفته و آیکون‌ها مشابه سبک iOS 7 باقی مانده‌اند، اما افکت‌های شیشه‌ای و انیمیشن‌ها افزوده شده تا نمایی مدرن و جذاب‌تر پدید آید.

به طور خلاصه، Liquid Glass ترکیبی است از زیبایی و شفافیت شیشه‌گون با پویایی و انیمیشن‌هایی که در طراحی قدیمی اپل دیده نمی‌شد. برخی منتقدان مقایسه کرده‌اند که این سبک جدید شبیه پوسته‌ی شیشه‌ای قدیمی ویندوز (Aero) است، اما به گفته‌ی اپل افکت‌های Liquid Glass پویا و زمان-واقعی هستند که شبیه‌سازی شیشه را واقعی‌تر می‌کنند.

تأثیر بر تجربه کاربری (UX)

Liquid Glass قصد دارد تمرکز کاربر را بر محتوا بگذارد و تجربه کاربری را سرزنده‌تر کند. اپل می‌گوید از طریق این طراحی جدید «سطح تازه‌ای از حیات» را به کنترل‌ها و آیکون‌ها می‌آورد. مثلاً در macOS منوی بالایی (Menu Bar) به طور پیش‌فرض مخفی و شفاف شده تا فضای بیشتری برای محتوای اپلیکیشن فراهم شود. نوار Dock نیز می‌تواند شیشه‌ای شود و حتی آیکون‌ها را کمی کوچک‌تر و درون قاب‌های شیشه‌ای نشان دهد (که حس توصیف‌شدگی را کم می‌کند). در iOS و iPadOS، نوار تب نرم‌افزارها هنگام اسکرول کردن جمع می‌شوند و پس از بازگشت، روان دوباره ظاهر می‌شوند. این ویژگی‌ها محتوا را در اولویت قرار می‌دهند و حواس‌پرتی رابط را کاهش می‌دهند.

از سوی دیگر، برخی طراحان و توسعه‌دهندگان هشدار داده‌اند که شفافیت زیاد ممکن است خوانایی متن‌ها و آیکون‌ها را کاهش دهد. به عنوان مثال Allan Yu می‌گوید «خواندن بعضی موارد دشوار است، چون فکر می‌کنم خیلی شفاف شده‌اند». طراحان دیگری مانند Josh Puckett نگرانند که نسخه بتا‌های اولیه شفافیت را بیش از حد نشان می‌دهد و احتمالاً اپل باید کنتراست یا بلور پیش‌زمینه را افزایش دهد تا دسترسی‌پذیری حفظ شود. با این حال Serhii Popov از شرکت MacPaw تغییرات جدید را «بسیار تازه» و بهبود کلی تجربه روی آیپدها می‌داند و معتقد است که رابط جدید حتی خواندن محتوا را راحت‌تر می‌کند.

به طور خلاصه Liquid Glass UX را جذاب‌تر و همگون‌تر کرده است: ایجاد مواد و انیمیشن‌های جدید باعث شده بین آیفون، آیپد و مک یکپارچگی بیشتری برقرار شود و کاربر هنگام رفتن بین دستگاه‌ها راحت‌تر با محیط کاربری آشنا شود. برخی سازندگان اپ توصیه می‌کنند انیمیشن‌ها و جلوه‌ها را در نسخه‌های بتا متعادل کنند تا تجربه‌ی نهایی برای همه‌ی کاربران دل‌پذیر باشد (به عنوان مثال کاربری در 9to5Mac اشاره کرده که احتمالا بعضی جلوه‌ها برای نسخه نهایی تعدیل می‌شوند تا محیط کاربری خیلی شلوغ نشود).

عملکرد و بهینه‌سازی در دستگاه‌های مختلف

اپل ادعا می‌کند که Liquid Glass با فناوری‌های سخت‌افزاری جدید اپل همگام شده است؛ این طراحی از قدرت پردازنده‌های گرافیکی A18 و تراشه‌های سری Apple Silicon استفاده می‌کند. به گفته‌ی یک گزارش، پردازنده‌های جدید اپل (مثلا A18) نسبت به نسل قبلی حدود ۴۰٪ عملکرد گرافیکی بهتر و مصرف انرژی کمتری دارند، که انجام افکت‌های پیچیده‌ی Liquid Glass را ممکن می‌سازد. به این ترتیب در آیفون‌ها و مک‌های مدرن می‌توان این جلوه‌ها را بدون افت محسوس فریم پخش کرد.

در عمل، آزمایش‌های اولیه نشان داده که کارت‌های گرافیک مدرن اپل این شیدرها را با مصرف باتری بسیار کم اجرا می‌کنند. با این حال دستگاه‌های قدیمی‌تر (مثل آیفون‌های پیش از سری ۱۵ پرو یا برخی مک‌های قدیمی) برای اجرا ممکن است کیفیت را پایین بیاورند. مثلاً ممکن است در این دستگاه‌ها افکت شیشه‌ای سنگین جای خود را به یک شیشه نرم‌تر بدهد تا فریم‌ریت حفظ شود. بنابراین اپل احتمالاً برخی جلوه‌های پیش‌فرض را در نسخه‌های بتا کاهش داده تا دستگاه‌های ضعیف‌تر بهتر کار کنند.

از سوی دیگر، Liquid Glass با قابلیت‌های سیستم (مانند «کاهش شفافیت» در تنظیمات دسترسی) مطابقت دارد؛ یعنی اگر کاربر این حالت را فعال کند، اپل نازل‌های متحرک شیشه‌ای را به افکت بلور ساده تبدیل می‌کند تا خوانایی حفظ شود. همچنین در macOS گزینه‌های جدیدی برای شخصی‌سازی وجود دارد: برای مثال می‌توان حالت‌های رنگی مختلف (روشن، تاریک یا با سایه‌های رنگی ملایم) را انتخاب کرد یا حتی منوبار را کاملاً شفاف نمود تا صفحه بزرگ‌تر احساس شود. همه‌ی این‌ها در کنار حفظ نرخ فریم بالا (حتی در ویجت‌ها با ۱۲۰fps) طراحی شده‌اند تا تجربه‌ای روان و چشم‌نواز ارائه شود.

مطلب تصادفی : آموزش بکاپ گیری از آیفون و آیپد با اپ های جانبی مانند 3uTools

بازخورد کاربران و طراحان

طراحان نرم‌افزار و کاربران حرفه‌ای دیدگاه‌های متنوعی نسبت به Liquid Glass داشته‌اند. برخی، جلوه‌ی شیشه‌ای را «خیلی زیبا» و تازه می‌دانند، اما گروهی نگران «خوانا نبودن» بیش از حد ظاهر جدید هستند. به گفته Wired، تغییرات جدید آیفون و مک باعث شده بسیاری از آیکون‌ها، دکمه‌ها و منوها مانند شیشه مات به نظر برسند. Allan Yu از شرکت Output می‌گوید بعضی قسمت‌های رابط «خیلی سخت خوانده می‌شوند» و شاید بلور بیشتری لازم باشد. Josh Puckett هم می‌گوید در اولین نسخه بتاها مشکلاتی در تطبیق رنگ‌ها دیده می‌شود، اما خوش‌بین است که اپل با بهبود قابلیت‌های دسترسی در نسخه‌های بعدی این مسائل را رفع کند.

از دید توسعه‌دهندگان، بازطراحی گسترده‌ی اپل ضرورت هماهنگی اپ‌ها را افزایش داده است. برخی نگرانند که تیم‌های کوچک نتوانند استایل جدید شیشه‌ای را به خوبی پیاده کنند. یک طراح می‌گوید که اگر اپل ظاهر جدید را به‌خوبی اجرا کند، «خیلی جسورانه است» اما تیم‌های کوچک باید سعی کنند رابط خود را با این سبک هماهنگ کنند. در عین حال، تغییر در جهت ایجاد حس و زندگی بیشتر در رابط‌ها، دیدگاه مثبتی هم دارد. به عنوان مثال Josh Puckett از Iteration می‌گوید «برگرداندن حس به سطح دیجیتال و ایجاد رابطی که می‌درخشد و می‌نفسد» ایده‌ی درستی است و ممکن است در آینده باعث ترندهای طراحی جدیدتری شود.

تأثیر بر روند طراحی اپلیکیشن‌ها و توصیه‌هایی برای توسعه‌دهندگان

اپل در مورد Liquid Glass مجموعه ابزار و API جدیدی معرفی کرده است تا توسعه‌دهندگان بتوانند اپ‌های خود را با این طراحی تطبیق دهند. بر اساس اطلاعیه رسمی، SwiftUI، UIKit و AppKit به‌روزرسانی شده‌اند تا استفاده از مواد Liquid Glass و کنترل‌های جدید را آسان‌تر کنند. علاوه بر این، ابزار Icon Composer در اختیار توسعه‌دهندگان قرار می‌گیرد تا آیکون‌های چندلایه‌ی Liquid Glass را برای حالت‌های روشن، تیره، رنگی یا شفاف طراحی کنند. این ابزار تضمین می‌کند که آیکون‌ها در تم‌های مختلف ظاهری هماهنگ داشته باشند.

برای طراحی اپ‌های جدید یا به‌روزرسانی اپ‌های قدیمی، توصیه می‌شود توسعه‌دهندگان:

• از فریم‌ورک‌ها و متریال جدید استفاده کنند تا کاربران از تجربه‌ی رابط جدید لذت ببرند.

• حتما تست خوانایی در پس‌زمینه‌های متنوع انجام دهند (به ویژه در پوسته‌های شفاف یا رنگارنگ) تا مطمئن شوند متن و آیکون‌ها به خوبی دیده می‌شوند.

• گزینه‌های دسترسی مانند «کاهش شفافیت» را در نظر بگیرند و برای این حالت‌ها جایگزین‌های ساده‌تر (بلور یا رنگ مات) طراحی کنند.

• انیمیشن‌ها و جلوه‌های حرکتی را ملایم نگه دارند؛ همان‌طور که بررسی‌ها نشان می‌دهد، حرکت‌های اغراق‌آمیز ممکن است تمرکز کاربر را از وظیفه اصلی منحرف کنند.

• از راهنمای طراحی اپل (HIG) برای Liquid Glass پیروی کرده و از کامپوننت‌های استاندارد استفاده کنند تا تعاملات بومی و آشنا باقی بماند. به این ترتیب کاربران در مواجهه با محیط جدید دچار سردرگمی نخواهند شد.

به طور کلی، Liquid Glass نسل جدیدی از طراحی رابط اپل است که تاکید بر شفافیت، حرکت و احساس عمیق دارد. استفاده موفق از این طراحی نیازمند توجه به خوانایی، بهینه‌سازی عملکرد و هماهنگی با سبک کلی سیستم خواهد بود.

منابع: اخبار و مقالات منتشرشده در مورد کنفرانس WWDC 2025 اپل ( سایت های خبری Apple Newsroom، The Verge، Wired، AppleInsider و 9to5Mac )